OtyłośćCukrzycaCukrzyca. Przyczyny, objawy i leczenie choroby Opublikowano 11 czerwca 2018
Cukrzyca jest chorobą cywilizacyjną, która charakteryzuje się podwyższonym poziomem
cukru (glukozy) we krwi. Stan taki utrzymujący się przez dłuższy czas nazywa się
hiperglikemią. Osobę chorą na cukrzycę nazywa się diabetykiem.
W 2010 roku, według szacunkowych danych, na cukrzycę chorowało 6.4% osób dorosłych (w
wieku od 20-79), czyli około 285 milionów osób na całym świecie. Szacuje się, że do roku
2030 liczba ta wzrośnie do 7.7%, a więc na cukrzycę będzie chorych coraz więcej ludzi,
około 439 milionów na całym świecie. Liczba osób chorujących wzrośnie o prawie 70% w
krajach rozwijających się i o 20% w krajach dobrze rozwiniętych.
cukru (glukozy) we krwi. Stan taki utrzymujący się przez dłuższy czas nazywa się
hiperglikemią. Osobę chorą na cukrzycę nazywa się diabetykiem.
W 2010 roku, według szacunkowych danych, na cukrzycę chorowało 6.4% osób dorosłych (w
wieku od 20-79), czyli około 285 milionów osób na całym świecie. Szacuje się, że do roku
2030 liczba ta wzrośnie do 7.7%, a więc na cukrzycę będzie chorych coraz więcej ludzi,
około 439 milionów na całym świecie. Liczba osób chorujących wzrośnie o prawie 70% w
krajach rozwijających się i o 20% w krajach dobrze rozwiniętych.
Przyczyny zachorowania na cukrzycę
Główną przyczyną występowania hiperglikemii w przebiegu cukrzycy jest zaburzenie
prawidłowego funkcjonowania trzustki, co wiąże się z nieprawidłowościami w wydzielaniu
odpowiednich ilości insuliny. Insulina jest hormonem peptydowym, który spełnia w
organizmie funkcję związaną z metabolizmem węglowodanów. Wbrew obiegowej opinii,
cukrzyca typu 2 (czyli najczęstsza postać cukrzycy) wiąże się w początkowej fazie ze
zwielokrotnieniem produkcji insuliny. Organizm produkuje więcej insuliny ze względu na
insulinoodporność tkanek (zmniejszoną wrażliwość na działanie tego hormonu). Dopiero w
późniejszym czasie rozwoju choroby dochodzi do uszkodzenia komórek ß (beta) w trzustce,
co prowadzi do upośledzenia produkcji insuliny, a w wyniku tego zaprzestania wydzielania
jej w ogóle, lub wydzielania w ilościach niewystarczających.
Większość typów cukrzycy związana jest z mutacją wielu genów, cukrzyca uwarunkowana
mutacją tylko jednego genu nazywa się cukrzycą monogenową i stanowi tylko 1 do 2%
wszystkich przypadków zachorowań. Badania genetyczne w kierunku cukrzycy nie są w
chwili obecnej w Polsce refundowane [2].
Cukrzyca typu 1 jest rzadziej występującym typem choroby, który rozwija się już od
urodzenia i jest związany z pierwotnym, wrodzonym i niedostatecznym wydzielaniem
insuliny. Tkanki osób chorych na cukrzycę typu 1 nie wykazują insulinoodporności.
Kolejnym typem cukrzycy jest cukrzyca kobiet ciężarnych, której występowanie wiąże się
oczywiście z przejściowymi zmianami hormonalnymi w ciele kobiety w czasie ciąży.
Objawy cukrzycy
Objawy cukrzycy mogą być objawami bardzo niespecyficznymi i różnorodnymi. W ich skład
wchodzą wszelkie objawy związane z niewydolnością różnych narządów, zaburzenia w
funkcjonowaniu serca, nerek, oczu oraz nerwów.
Głównym objawem cukrzycy jest nieprawidłowa glikemia. Prawidłowa glikemia na czczo
wynosi od 60-99 mg/dl (3.4-–5.5 mmol/l), natomiast nieprawidłowa 100–125 mg/dl (5.6-6.9
mmol/l). Istnieje również silna dodania korelacja pomiędzy otyłością a zachorowaniami
na cukrzycę [3]. Objawem choroby, ale również i jej pośrednią przyczyną jest więc znaczna
otyłość.
Leczenie różnych typów cukrzycy
Cukrzycę typu 2 leczy się farmakologicznie podając odpowiednie doustne leki
przeciwcukrzycowe. Mnogość występujących na rynku leków jest bardzo duża – dobór
odpowiednio leku jest kluczowy aby odpowiednio prowadzić terapię w przypadku różnych
typów cukrzycy. Terapię zaczyna się od podania najmniejszych dawek najsłabiej
działających leków, żeby zminimalizować ryzyko wystąpienia efektów ubocznych.
W przypadku niepowodzenia leczenia podaje się lek z innej grupy. Osobom chorym na
cukrzycę, u których leczenie farmakologiczne nie daje już dobrych rezultatów, podaje się
podskórnie insulinę za pomocą specjalnych penów (wstrzykiwaczy zakończonych igłą).
Miejsce wkłucia zależy od doboru insuliny przez lekarza prowadzącego pacjenta. W
przypadku szybko wchłaniających się insulin i ich analogów miejscami tymi będą brzuch lub
ramiona. W przypadku długo wchłaniających się insulin miejscem wkłucia będzie udo lub
pośladek. Należy również pamiętać o zmianie miejsca wkłucia, jak również każde wkłucie
oddalać o około 1-1.5cm od ostatniego, co pozwoli na regenerację naskórka i skóry
właściwej.
W przypadku osób chorych na cukrzycę typu 1 leczenie rozpoczyna się właściwie od razu od
insulinoterapii. Wykorzystuje się również specjalne osobiste pompy insulinowe, który
pomagają w ciągłym podawaniu insuliny.
Wykorzystywane terapie w cukrzycy:
- Odpowiednia dieta uboga w węglowodany oraz spożywanie produktów o odpowiednim
indeksie glikemicznym.
- Uprawianie sportu lub po prostu zwiększenie aktywności fizycznej.
- Normalizacja masy ciała. Większość osób chorujących na cukrzycę typu 2 to osoby otyłe
(80% przypadków) [3].
- Zmniejszenie spożycia soli kuchennej i alkoholu.
- Zaprzestanie palenia tytoniu.
- Leczenie innych współwystępujących z cukrzycą schorzeń (np. nadciśnienia tętniczego,
które należy mierzyć regularnie; nie powinno być wyższe niż 130/80 mm Hg).
Nieleczona cukrzyca może doprowadzić do przymusu długotrwałej hospitalizacji,
całkowitego zaniku widzenia, śmierci z powodu zaburzeń naczyniowo-sercowych oraz amputacji (w szczególności kończyn dolnych).
Wśród zaburzeń, które dotykają osoby z cukrzycą zalicza się również zaburzenia psychiczne.
Co ciekawe, 2-3 razy częściej na cukrzycę chorują osoby ze stwierdzoną depresją,
schizofrenią oraz chorobą afektywną dwubiegunową [1]. Osoby chore na cukrzycę mają zaś
aż 4% większe ryzyko zachorowania na depresję (w populacji osób zdrowych ryzyko to
wynosi 2.8%).
Źródła:
[1] A. Duda-Sobczak, B. Wierusz-Wysocka, Diabetes mellitus and psychiatric diseases,
Psychiatria Polska 2011, tom XLV, numer 4 strony 589–598.
[2] Zespół ds. opracowania “zaleceń” (wielu współautorów), Zalecenia kliniczne dotyczące
postępowania u chorych na cukrzycę 2011, Journal of the diabetes Poland.
[3] S. E. Inzucchi, R. M. Bergenstal, J. B. Buse et al.,Management of Hyperglycemia in Type
2 Diabetes: A Patient-Centered Approach, Position Statement of the American Diabetes
Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD),
Diabetes Care, Volume 35, June 2012.
[4] J. E. Shaw, R. A. Sicree, P. Z. Zimmet, Global estimates of the prevalence of diabetes for
2010 and 2030, Diabetes Research and Clinical Practice 87 (2010) 4–14
Autor artykułu
Redakcja
Redakcja
