NeurologiaOdpornośćRehabilitacja

Stwardnienie rozsiane, czyli sclerosis multiplex. Jak rozpoznać i leczyć? Opublikowano 11 czerwca 2018

Stwardnienie rozsiane jest postępującą, ciężką w leczeniu chorobą układu nerwowego
zaliczaną do chorób autoimmunologicznych, w której dochodzi do demielinizacji neuronów
(komórek nerwowych mózgu). Choroba nie pozostaje również bez wpływu na komórki
glejowe mózgu (których zadaniem jest “podtrzymywanie” przy życiu neuronów).
Stwardnienie rozsiane prowadzi do niepełnosprawności, chociaż w niektórych przypadkach
choroba może mieć bardzo łagodny przebieg.

Przyczyny i częstość występowania choroby

Najczęściej chorobę rozpoznaje się u osób młodych (pomiędzy 20-40. rokiem życia). Z

nieznanych jeszcze przyczyn kobiety chorują częściej niż mężczyźni. Liczba osób chorych na

stwardnienie rozsiane na całym świecie przekracza 2.5 mln osób, w tym w Europie

zanotowano ponad 630 tysięcy zachorowań. Również Polska jest krajem o wysokiej częstości

występowania stwardnienia rozsianego – choruje około 45 do 92 osób na 100 tysięcy

mieszkańców [2].

Bezpośrednią przyczyną wystąpienia charakterystycznych objawów choroby jest powolny

zanik możliwości prawidłowego przekazywania impulsów nerwowych pomiędzy

poszczególnymi komórkami nerwowymi.

Główne objawy choroby

Choroba ma przebieg nieregularny, występują dobrze rozpoznawalne okresy remisji i

zaostrzenia choroby. Wielu badawczy i medyków uważa, że jest to choroba niestety o

nieznanej etiologii.

Obecnie uważa się, że stwardnienie rozsiane jest chorobą autoimmunologiczną. W większości

przypadków zachorowań to właśnie predyspozycje genetyczne i proces autoimmunologiczny

odgrywają największą rolę przy zachorowaniu [1]. Pozostałe hipotezy dotyczące

zachorowania dotyczą przyczyn metabolicznych lub zakażeń wirusowych (zwłaszcza

związanych z wirusem Epsteina-Barr) oraz innych czynników środowiskowym, takich jak

palenie tytoniu czy zanieczyszczenie powietrza. Inne czynniki, które mogą wpływać na

rozwój choroby to mózgowo-rdzeniowa niewydolność żylna czy brak odpowiedniej ilości

witaminy D, szczególnie w dzieciństwie. Stężenie witaminy D zależne jest przede

wszystkim od ekspozycji na światło słoneczne, w mniejszym zaś stopniu od spożywanego

pożywienia. Za bezpieczną dawkę profilaktyczną witaminy D uznaje się 4000 IU dziennie (w

przypadku mieszkańców terenów o niższym nasłonecznieniu). Przyjmowanie witaminy D

może również złagodzić symptomy stwardnienia rozsianego.

Następujące objawy choroby:

Zaburzenia równowagi (związane z uszkodzeniami neuronów znajdujących się w

móżdżku).

Zaburzenia czucia i widzenia.
Zaburzenia ruchowe, trudność w poruszaniu się i koordynacji ruchowej.
Przewlekłe, nieprzemijające zmęczenie.
Zaburzenia poznawcze i nastroju (depresje).
Zaburzenia związane z wydalaniem moczu (nietrzymanie moczu, zatrzymanie moczu).

Objawy związane z funkcjonowaniem pęcherza moczowego dotyczą aż 70-80% pacjentów.

Ból oraz parestezje, najczęściej odczuwane w kończynach dolnych (odczuwanie również

intensywnego mrowienia, bólu kłującego i pulsującego).

Wśród objawów, które uważa się za specyficzne dla tej choroby wymienia się:

Objaw Lhermittea (uczucie płynącego “prądu” od głowy aż przez cały kręgosłup przyzgięciu głowy).
Zjawisko Uhthoffa (przejściowe zaburzenia w widzeniu oraz wzrost temperatury ciała).

Mnogość objawów związana jest z mnogością funkcji spełnianych przez mózg. W zależności

od tego, które z neuronów (z jakiego obszaru mózgu) zostaną uszkodzone, objawy mogą się

zmieniać w różnych postaciach choroby. Medycyna wyróżnia przynajmniej 4 różne typy

stwardnienia rozsianego.

Nowe rzuty choroby, powodujące powstanie nowego objawu lub nasilenie istniejącego, są

bardzo charakterystyczne dla przebiegu stwardnienia rozsianego.

Leczenie stwardnienia rozsianego i rokowania dla pacjentów

Niestety w chwili obecnej nie istnieje lek, który pozwoliłby w pełni wyleczyć stwardnienie

rozsiane. Stosuje się leki, które zmniejszają dolegliwości i objawy choroby, lecz nie celują w

jej przyczyny. Terapie stwardnienia rozsianego są różne i zależą od typu choroby oraz

współwystępujących objawów – u każdego pacjenta terapia choroby może więc wyglądać w

inny sposób.

Leki najczęściej wykorzystywane w leczeniu:

Interferony, w tym leki dostępne pod nazwami handlowymi CinnoVex, Avonex, Betaferon,

Extavia.

W przypadku osób, u których stosowanie interferonów nie przynosi rezultatu stosuje się

fingolimod.

Specyficzne dla typu choroby leki związane z leczeniem objawów i skutków ubocznych

powyższych leków.

W leczeniu zaburzeń związanych z pęcherzem moczowym wykorzystuje się leki

antycholinergiczne np. Detrusitol czy Ditropan.

W leczeniu stwardnienia rozsianego wykorzystuje się również techniki logopedyczne,

fizjoterapeutyczne i różnego rodzaju terapie zajęciowe. Wspomagająco pacjent może również

uczęszczać do psychologa, który pomoże mu poradzić sobie z obniżonym nastrojem oraz

depresją, które mogą współwystępować z innymi objawami choroby.

Rokowanie dla osób chorujących na stwardnienie rozsiane zależy od typu rozwijającej się

choroby, objawów i ich nasilenia, nastawienia pacjenta do terapii oraz cech, które

charakteryzują pacjenta (płci, wieku oraz rasy). Osoby chore na stwardnienie rozsiane żyją

średnio prawie tak samo długo, jak osoby zdrowe, bez rozpoznanej choroby. Długość życia

może się skrócić o około 6-7 lat. Oczywiście ich jakość życia jest obniżona ze względu na

prowadzone terapie i występujące objawy choroby.

Źródła:

[1] A. Góral, W. Brola, M. Kasprzyk, W. Przybylski, The role of vitamin d in the

pathogenesis and course of multiple sclerosis, Wiadomości Lekarskie 2015, tom LXVIII, nr 1.

[2] A. Guzik, A. Kwolek, The prevalence and distribution of Multiple Sclerosis in Poland and

around the world, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu

Leków w Warszawie, Rzeszów 2015, 1, 55–62.

[3] A. Compston, A. Coles, Multiple sclerosis, Lancet 2008; 372: 1502–17.

Autor artykułu

Redakcja

Podobny artykuł Ultradźwiękami w mózg Zobacz artykuł

Inne podobne artykuły:

Zobacz wszystkie

Polecany artykuł Warszawa: 100 bezpłatnych badań PSA czeka na mężczyzn Zobacz artykuł

Inne artykuły:

Zobacz wszystkie