NeurologiaOdpornośćRehabilitacja

Stwardnienie rozsiane, czyli sclerosis multiplex. Jak rozpoznać i leczyć? Opublikowano 11 czerwca 2018

Stwardnienie rozsiane jest postępującą, ciężką w leczeniu chorobą układu nerwowego
zaliczaną do chorób autoimmunologicznych, w której dochodzi do demielinizacji neuronów
(komórek nerwowych mózgu). Choroba nie pozostaje również bez wpływu na komórki
glejowe mózgu (których zadaniem jest “podtrzymywanie” przy życiu neuronów).
Stwardnienie rozsiane prowadzi do niepełnosprawności, chociaż w niektórych przypadkach
choroba może mieć bardzo łagodny przebieg.

Przyczyny i częstość występowania choroby

 

Najczęściej chorobę rozpoznaje się u osób młodych (pomiędzy 20-40. rokiem życia). Z
nieznanych jeszcze przyczyn kobiety chorują częściej niż mężczyźni. Liczba osób chorych na
stwardnienie rozsiane na całym świecie przekracza 2.5 mln osób, w tym w Europie
zanotowano ponad 630 tysięcy zachorowań. Również Polska jest krajem o wysokiej częstości
występowania stwardnienia rozsianego – choruje około 45 do 92 osób na 100 tysięcy
mieszkańców [2].
 
Bezpośrednią przyczyną wystąpienia charakterystycznych objawów choroby jest powolny
zanik możliwości prawidłowego przekazywania impulsów nerwowych pomiędzy
poszczególnymi komórkami nerwowymi.
 
Główne objawy choroby
 
Choroba ma przebieg nieregularny, występują dobrze rozpoznawalne okresy remisji i
zaostrzenia choroby. Wielu badawczy i medyków uważa, że jest to choroba niestety o
nieznanej etiologii.
 
Obecnie uważa się, że stwardnienie rozsiane jest chorobą autoimmunologiczną. W większości
przypadków zachorowań to właśnie predyspozycje genetyczne i proces autoimmunologiczny
odgrywają największą rolę przy zachorowaniu [1]. Pozostałe hipotezy dotyczące
zachorowania dotyczą przyczyn metabolicznych lub zakażeń wirusowych (zwłaszcza
związanych z wirusem Epsteina-Barr) oraz innych czynników środowiskowym, takich jak
palenie tytoniu czy zanieczyszczenie powietrza. Inne czynniki, które mogą wpływać na
rozwój choroby to mózgowo-rdzeniowa niewydolność żylna czy brak odpowiedniej ilości
witaminy D, szczególnie w dzieciństwie. Stężenie witaminy D zależne jest przede
wszystkim od ekspozycji na światło słoneczne, w mniejszym zaś stopniu od spożywanego
pożywienia. Za bezpieczną dawkę profilaktyczną witaminy D uznaje się 4000 IU dziennie (w
przypadku mieszkańców terenów o niższym nasłonecznieniu). Przyjmowanie witaminy D
może również złagodzić symptomy stwardnienia rozsianego.
 
Następujące objawy choroby:
  • Zaburzenia równowagi (związane z uszkodzeniami neuronów znajdujących się w
móżdżku).
  • Zaburzenia czucia i widzenia.
  • Zaburzenia ruchowe, trudność w poruszaniu się i koordynacji ruchowej.
  • Przewlekłe, nieprzemijające zmęczenie.
  • Zaburzenia poznawcze i nastroju (depresje).
  • Zaburzenia związane z wydalaniem moczu (nietrzymanie moczu, zatrzymanie moczu).
Objawy związane z funkcjonowaniem pęcherza moczowego dotyczą aż 70-80% pacjentów.
  • Ból oraz parestezje, najczęściej odczuwane w kończynach dolnych (odczuwanie również
intensywnego mrowienia, bólu kłującego i pulsującego).
 
Wśród objawów, które uważa się za specyficzne dla tej choroby wymienia się:
  • Objaw Lhermittea (uczucie płynącego “prądu” od głowy aż przez cały kręgosłup przyzgięciu głowy).
  • Zjawisko Uhthoffa (przejściowe zaburzenia w widzeniu oraz wzrost temperatury ciała).
 
Mnogość objawów związana jest z mnogością funkcji spełnianych przez mózg. W zależności
od tego, które z neuronów (z jakiego obszaru mózgu) zostaną uszkodzone, objawy mogą się
zmieniać w różnych postaciach choroby. Medycyna wyróżnia przynajmniej 4 różne typy
stwardnienia rozsianego.
 
Nowe rzuty choroby, powodujące powstanie nowego objawu lub nasilenie istniejącego, są
bardzo charakterystyczne dla przebiegu stwardnienia rozsianego.
 
Leczenie stwardnienia rozsianego i rokowania dla pacjentów
 
Niestety w chwili obecnej nie istnieje lek, który pozwoliłby w pełni wyleczyć stwardnienie
rozsiane. Stosuje się leki, które zmniejszają dolegliwości i objawy choroby, lecz nie celują w
jej przyczyny. Terapie stwardnienia rozsianego są różne i zależą od typu choroby oraz
współwystępujących objawów – u każdego pacjenta terapia choroby może więc wyglądać w
inny sposób.
 
Leki najczęściej wykorzystywane w leczeniu:
  • Interferony, w tym leki dostępne pod nazwami handlowymi CinnoVex, Avonex, Betaferon,
Extavia.
  • W przypadku osób, u których stosowanie interferonów nie przynosi rezultatu stosuje się
fingolimod.
  • Specyficzne dla typu choroby leki związane z leczeniem objawów i skutków ubocznych
powyższych leków.
  • W leczeniu zaburzeń związanych z pęcherzem moczowym wykorzystuje się leki
antycholinergiczne np. Detrusitol czy Ditropan.
 
W leczeniu stwardnienia rozsianego wykorzystuje się również techniki logopedyczne,
fizjoterapeutyczne i różnego rodzaju terapie zajęciowe. Wspomagająco pacjent może również
uczęszczać do psychologa, który pomoże mu poradzić sobie z obniżonym nastrojem oraz
depresją, które mogą współwystępować z innymi objawami choroby.
 
Rokowanie dla osób chorujących na stwardnienie rozsiane zależy od typu rozwijającej się
choroby, objawów i ich nasilenia, nastawienia pacjenta do terapii oraz cech, które
charakteryzują pacjenta (płci, wieku oraz rasy). Osoby chore na stwardnienie rozsiane żyją
średnio prawie tak samo długo, jak osoby zdrowe, bez rozpoznanej choroby. Długość życia
może się skrócić o około 6-7 lat. Oczywiście ich jakość życia jest obniżona ze względu na
prowadzone terapie i występujące objawy choroby.
 
 
Źródła:
 
[1] A. Góral, W. Brola, M. Kasprzyk, W. Przybylski, The role of vitamin d in the
pathogenesis and course of multiple sclerosis, Wiadomości Lekarskie 2015, tom LXVIII, nr 1.
[2] A. Guzik, A. Kwolek, The prevalence and distribution of Multiple Sclerosis in Poland and
around the world, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu
Leków w Warszawie, Rzeszów 2015, 1, 55–62.
[3] A. Compston, A. Coles, Multiple sclerosis, Lancet 2008; 372: 1502–17.
Autor artykułuRedakcja
Inne podobne artykuły:Zobacz wszystkie
Inne artykuły:Zobacz wszystkie